Åndarhailegen: a tage vor di vraütn

I bambini di oggi, nelle grandi città aspettano questo periodo per la festa di Halloween. A Luserna invece, terra di emigranti, sono questi i giorni per riunire le famiglie e ricordare chi non c’è più. I Cimbri sono da sempre molto legati ai propri cari scomparsi. Il camposanto, come afferma Schweitzer, è infatti il campo dei parenti e non dei morti. È usanza ripulire e lucidare la tomba di famiglia, ornarla di bei fiori e candele. Una volta i fiori si facevano con la carta crespa e la corda, tutto ciò che si aveva. Il 31 di ottobre si usava suonare la campana grande dalle 20 a mezzanotte. Oggi, come una volta, Ognissanti è un giorno per la famiglia, un giorno per tornare in paese a mangiare polenta e spezzatino in compagnia, un giorno per ricordare chi non c’è più.

Ina apar tang barta soin auz disar stråmbatn otobre o – pitt reng, sunn, kalte un barme tang – , an herbest asó narrat boda in biane na gidenkhan. Ma dar khalt bint un dar earst reng – pånandar pin baizan spitzan von pèrng umminum – hattaz lai gimacht gidenkhan ke dar bintar iz palle afti tür. Khöbarzaz: 'z iz gest ånka zait z' zünta bidar å in heart, zo dekhanaz a segno au un z' ezza khestn, brulè un a barma snitt patàtana korschentz; Di khindar von ta' vo haüt paitn voll pitt gait dise tang zo maga stian a par urn huam vo dar schual un zo magase åleng vor Halloween.

Ditza però khinnt vür lai in di groazan stattn. Vor di laüt vo dar ünsarna Hoachebene defatti dise tang håm hèrta gimunt eppaz åndarz, a par tang zo maga bidar leng panåndar da gåntz famildja bo da iz ummargistrobet pa bèlt, an tage zo gidenkha di sèlnen bo da da nicht mear soin. Di zimbarn soin hèrta gest starch ågihenkt in soine toatn, un vor ditza o – furse – dar vraithof hatt disan nåm: vor in Schweitzer ditza bort khinnt abe vo "vraütn hof" ke 'z bill munen "platz bo da stian di parént", un nètt platz vor di toatn.

Sidar hèrta atz Lusérn usitàrtma putzan girecht 'z grap vo famildja, un vüllnz au pitt khertzan un grisantème, ma fin vor vürtza-sechtza djar di roasan hattmase gimacht pitt boruntschata un giverbata kàrt un gavetta, allz daz sèll bo ma hatt gihatt. Lai in di djar '60 håmda ågiheft zo riva atz Lusérn di earstn grisanteme, augitrakh zo vuaz von Astetal; sém di belesan håmsase gihatt in gart. In tage pellar, aftn 31 vo otobre, bobrall hattma usitàrt laütn da groaz klokk von toatn, vo di achte abas fin aft mittanacht, benn aniaglaz in soi haus iz gest nå zo peta vor soine arme laüt.

Siachar iz ke haüt azpe disedjar di åndarhailigen iz a tage vor di famildja, a tage zo kheara bodrumm in lånt z’ ezza patatana pult un spezatì alle in kompanjia, a tage zo gidenkha di vraütn. A tage ke furse – vor lusérn – iz mearar gihöart baz Boinichtn.

vitaTrentina

Lascia una recensione

avatar
  Subscribe  
Notificami
vitaTrentina

I nostri eventi

vitaTrentina