An prodjekt vo dar SWS Habiteck zoaget ke ma magaz tüan

Sfruttare la risorsa idrica degli Altipiani per produrre energia è possibile e vantaggioso. Questo è quanto afferma uno studio affidato dalla Magnifica Comunità degli Altipiani Cimbri ad un'agenzia specializzata nello sfruttamento di energie rinnovabili.

'Z izta apena gest verte 'z lest kriage benn 'z izta girift dar strom in di haüsar vo dar Hoachebene un von sèll tage 'z lem iz gibèkslt. Bar machan laüchtn lampandìn, bar machan gian apparèt, åna zo pensara baz da iz hintar in an stekhar un vo bo 'z khinta allar disar strom bo bar nützan alle di tang.

Soinda pasàrt romai vil djar von sèll tage bo da iz nimmear khennt nacht, un vill sachandar soinda khennt vür in di bèlt: di teknologia hattaz gischenkt tage vor tage eppaz naügez, un di laüt håm umgibèkstl idée un gileba. Asó, in di lest zaitn, khinntaz starch givorst zo pesarada bidar drau af di questiong von strom, vo bo dar khinnt, baz bar nützanen, bia bar magatn tüan zo sparanen.

'Z iz vor ditza bo da dar Toalkamou vo dar Zimbarhoachebene hatt gett å dar firma SWS un Habitech zo traga vür an studio nidar zo schraiba in PAES, dar “Piano di Azione per l'Energia Sostenibile”. Drinn in disan dokument, giböllt von Patto dei Sindaci o, khinnta augiroatet biavl strom magata khemmen gimacht aft di Hoachebene, nützante di rìe bazzar un di sunn.

Zo vorstìana azta an impiånto idroelètriko magat redjarn hattma an earstn gimocht vorstìan biavl 'z renk un biavl disar reng iz auzgitoalt in di mònat. Vor ditza, å zo heva, soinda khennt ågischauget alle di date meteo von lestn vürtzekh djar. Darnå di inzenìarn håm gimatt arbatn drau af di groazarstn rie vo dar Hoachebene: dar Rio Cavallo un dar Astico, poade affon kamou vo Folgrait. Ånka di Tschint loaft vor an tòko affon sèll vo dar Zimbar Earde, ma kartza bintsche zo maga pensàrn zo nütza dizta bazzar.

Vor in Rio Cavallo di månnen vo dar SWS hettatn pensàrt zo macha a groaza vaska nåmp in haüsar von Forreri (a fratzióng bo da sauget zuar di Vallagarina) a 712 m s.l.m. bo da z' bazzar khemmat inkanalàrt drinn in tube (condotta fozata) zoa zo macha khearn a turbina bo da macht strom zboahundart quase metre untar, at 585 m s.l.m. Bar gidenkhan ke affon Rio Cavallo izta sa an söttan impiånto bo da nützt 'z bazzar bo da khinnt auzgidjukht von depurator vo Folgarit. Ågizüntet in 2013 iz guat zo macha 260.000 kWh aft djar; toal vo disar strom khinnt ginützt zo macha gian in depurator, un dar åndar khinnt vorkhoaft in Enel.

An åndar impiånto magat khemmen augimacht affon Astico. Da, zo macha gian di turbina, magatma nützan in sprung bo da 'z bazzar macht vo Karbonare (1044 m s.l.m.) nidar zuar Buse (836 m s.l.m.), da o pitt a khlummana condotta forzata.

Aumachan söttane impiånte iz gisichar a groaza sull, ma ma mocht ånka vorstìan ke pittar zait dar Strom gisparrt odar vorkhoaft macht gebinnen gèlt. Di månnen vo dar SWS håm augiroatet ke in eppaz mearar baz zen djar allz daz sèll bo da khemmat gizert khearat bidar bidrumm in di kasse von kamöundar, un vo sèmm vort berata allz zo gebinnada.